czwartek, 1 stycznia 2015

Państwo i Naród



     "Naród jest wytworem życia państwowego. Wszystkie istniejące narody mają swoje własne państwa, albo je niegdyś miały i bez państwa żaden naród nie powstał. Fakt istnienia państwa daje początek idei państwowej, która jest jednoznaczna z ideą narodową. Podstawy instynktów i uczuć narodowych mają swój początek w czasach bytu bezpaństwowego, plemiennego, tam już istnieją przymioty decydujące o zdolnościach państwowotwórczych szczepu, ale dopiero byt państwowy buduje na nich właściwą psychikę narodową, opartą na podstawie instynktów rodzinnych, rodowych i plemiennych; on ją też rodzi w całości tam, gdzie, gdzie nawet jej podstaw nie było. To, co działa z początku jako przymus fizyczny, wchodzi w instynkty i staje się w następstwie przymusem moralnym".

(Roman Dmowski, Podstawy polityki polskiej, "Przegląd Wszechpolski" 1905, ss. 334-360, cyt. za: Narodowa Demokracja. Antologia myśli politycznej "Przeglądu Wszechpolskiego" (1895-1905), wybór, wstęp i oprac. B. Toruńczyk, Aneks, Londyn 1983, s. 228).