Rozważając zagadnienie organizacji paramilitarnej powinniśmy dokonać pewnego podziału. Funkcjonujące obecnie pojęcia: społeczna organizacja proobronna oraz organizacja paramilitarna określają wyraźnie dwa odrębne kierunki podejścia do Obrony Terytorialnej.
W wielu artykułach na ten temat nie ma
wyraźnego podziału na organizacje społeczne i organizacje paramilitarne.
W niniejszym artykule postaram się dokonać wyraźnego podziału na te
dwie grupy, by lepiej zrozumieć istotę zagadnienia.
Mówiąc o społecznych organizacjach proobronnych
(SOP) mamy na myśli zrzeszenia, związki sformalizowane lub nieformalne,
które w swej działalności uwzględniają przysposobienie ludności do
obrony kraju. Można tu wymienić kilka rodzajów takich organizacji jak
np.:
organizacje młodzieżowe (PCK);
organizacje kombatanckie; specjalistyczne zrzeszające młodzież i
dorosłych wykonujących nietypowe sporty, hobby itp. (związek
spadochroniarzy, związek krótkofalowców).
Natomiast, jeśli mowa jest o organizacjach paramilitarnych
to należy tutaj wymienić przede wszystkim organizacje formalne oraz
nieformalne, które w swej strukturze i działaniu przypominają regularne
siły zbrojne, jednak nie są częścią wojska. Do organizacji tych można
zaliczyć przede wszystkim Związki Strzeleckie; grupy rekonstrukcyjne;
grupy ASG; ZHP; ZHR i wiele innych. Jednak są to tylko organizacje
pozarządowe, a istnieją również formacje, instytucje rządowe
paramilitarne, które formalnie nie wchodzą w skład wojska, są to: Straż
Graniczna, Straż Ochrony Kolei, Policja, Straż Leśna itp.
Ćwiczenia drużyny rozpoznawczej ZHPźródło: archiwum własne
Jak w każdym państwie, również w Polsce
funkcjonuje cała masa organizacji, związków i stowarzyszeń, jednak tylko
kilkanaście z nich można nazwać organizacjami o charakterze
paramilitarnym. Rozpatrując niektóre z nich można wymienić kilka
głównych organizacji, które są najodpowiedniejsze do prowadzenia Obrony
Terytorialnej w kraju:
- Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej
- Związek Harcerstwa Polskiego
- Liga Obrony Kraju
- ZS „Strzelec” OSW
- ZS „Strzelec” RWN
- ZS „Strzelec”
- Związek Strzelecki
- Pilskie Stowarzyszenie Airsoftu „Scorpio”
- Dolnośląskie Porozumienie Miłośników Airsoftu
- Stowarzyszenie Organizatorów Imprez Airsoftowych
- Stowarzyszenie Zwolenników Airsoftu, Survivalu i Etosu Rzeczypospolitej.
Przykładowe wyposażenie podstawowe i uzbrojenie partyzanta
wykonującego działania nieregularne.
Źródło: archiwum własne
wykonującego działania nieregularne.
Źródło: archiwum własne
Korzystając z okazji funkcjonowania tak
wielu organizacji i grup o charakterze paramilitarnym należałoby
wprowadzić nowe zagadnienie, o które się pokuszę a mianowicie paramilitarnego systemu bezpieczeństwa. Zagadnienie to rozwinąłbym jako – skoordynowany
wewnętrznie zbiór organizacji paramilitarnych i społecznych organizacji
proobronnych powiązanych i działających na rzecz bezpieczeństwa państwa
i obrony terytorialnej.
Pojęcie to powinno stać się podstawą do
opracowania „Ustawy o obowiązku wojskowym i innych powinnościach
obronnych” lub po prostu „Ustawy o organizacjach paramilitarnych”.
Członkowie nieformalnej Grupy ASG na tzw. strzelance.
Źródło: archiwum własne.
Źródło: archiwum własne.
Ustawa ta powinna regulować zagadnienia
związane przede wszystkim z Obroną Terytorialną wchodzącą w skład
systemu obrony państwa. Jednak w dalszym ciągu nie mówimy tutaj o
Narodowych Siłach Rezerwy tylko w niewykorzystanym potencjalne leżącym w
organizacjach paramilitarnych. Pan dr hab. Romuald Szeremetiew
proponuje następujące zapisy w ustawie zmieniając, dodając lub
wprowadzając nowe artykuły. Do jednego z ciekawszych zapisów należy:
Minister Obrony Narodowej w sytuacji
wystąpienia zagrożeń o charakterze niemilitarnym, może podporządkować
wojewodzie poprzez właściwego szefa terytorialnego organu dowodzenia sił
zbrojnych jednostkę (jednostki) wojsk Obrony Terytorialnej.
(źródło: http://www.obronanarodowa.pl)
Taki zapis w ustawie pozwoliłby
skuteczniej współdziałać organizacjom paramilitarnym chociażby przy
okazji wystąpienia powodzi w danym regionie. Przy okazji ostatniej
powodzi dość powszechnie w akcje zwalczania zagrożenia włączyli się
strzelcy z ZS „Strzelec” OSW. Ujednolicenie przepisów pozwoliłoby na
wspieranie tych organizacji chociażby w kwestiach transportu i
wyposażenia. Jeśli z pobliskiej jednostki wyjeżdża kompania żołnierzy do
zwalczania zagrożeń powodziowych to równie dobrze można zebrać kompanię
równie wartościowych członków organizacji paramilitarnych. Na dzień
dzisiejszy różnica polega na tym, że organizacje paramilitarne prowadzą
tego typu akcje na własny koszt, a taki i inne zapisy w Ustawie
pozwoliłyby na organizowanie tzw. kontyngentu przez wyznaczone Komendy
Straży Pożarnej lub jednostki wojskowe.
Strzelcy podczas zwalczania zagrożeń powodziowych w Sandomierzu.źródło: www.strzelec.erzeszow.pl
Również Pan dr hab. Józef Marczak z
Katedry Strategii AON przedstawia pewną koncepcje Obrony Terytorialnej.
Poniżej znajdują się niektóre zapisy z jego koncepcji:
Obrona Terytorialna (OT) jest
wojskową formą powszechnej ochrony i obrony narodowej przygotowaną i
prowadzoną na szczeblu terytorialnym na całym obszarze Polski (…)
Obrona Terytorialna w ochronie i
obronie narodowej i obronie wspólnej NATO realizuje misje: orężne,
koordynacji działań cywilno - wojskowych i misje nieorężne.
Dowodzenie OT to całokształt
działalności terytorialnych organów dowodzenia szczebla centralnego
(strategicznego), operacyjnego i taktycznego w zakresie: planowania i
przygotowania Obrony Terytorialnej, utrzymywania gotowości bojowej
organów dowodzenia i wojsk OT, organizacji współdziałania z dowództwami
wojsk operacyjnych; współpracy i koordynacji, przygotowań i działań
cywilno - wojskowych z organami władzy rządowej i samorządowej, służbami
i strażami oraz organizacjami pozarządowymi; kierowanie realizacją
misji i zadań OT w czasie pokoju, okresem kryzysu, wojny i ewentualnej
okupacji.
Minister Obrony Narodowej dowodzi Obroną Terytorialną poprzez Inspektorat OT.
Operacyjnymi organami dowodzenia OT na obszarach operacyjnych są Dowództwa Okręgów Wojskowych.
Operacyjno - taktycznymi organami dowodzenia OT są Wojewódzkie Sztaby Wojskowe.
Taktycznymi organami dowodzenia są Wojskowe Komendy Uzupełnień i Dowództwa Garnizonowe.
Operacyjnymi organami dowodzenia OT na obszarach operacyjnych są Dowództwa Okręgów Wojskowych.
Operacyjno - taktycznymi organami dowodzenia OT są Wojewódzkie Sztaby Wojskowe.
Taktycznymi organami dowodzenia są Wojskowe Komendy Uzupełnień i Dowództwa Garnizonowe.
Wojska Obrony Terytorialnej są
powszechną formą wojskowego przygotowania i wykorzystania społeczeństwa
do ochrony i obrony miejscowej.
Celem powszechnego szkolenia
młodzieży i rezerwistów w OT jest nabycie i utrzymywanie wartości
patriotycznych, obywatelskich i żołnierskich oraz umiejętności walki w
obronie miejscowej (w obronie Ojcowizny), a także umiejętności
ratowniczych i ochronnych w sytuacjach zagrożeń klęskami żywiołowymi,
katastrofami technicznymi i innych nieszczęść i potrzeb miejscowego
społeczeństwa.
(J. Marczak, Koncepcja strategiczna OT według płk (r) dr hab. Józefa Marczaka, za stroną: www.obronanarodowa.pl)
Analizując koncepcje Obrony
Terytorialnej można pokusić się o bardzo prosty schemat obrazujący
umiejscowienie organizacji paramilitarnych i społecznych organizacji
proobronnych w Obronie Terytorialnej kraju.
Opracowanie własne.
Zachęcam również do czytania artykułu pt. Tworzenie i organizacja „aktywnej rezerwy” Sił Zbrojnych na przykładzie brytyjskiej Armii Terytorialnej zamieszczony na stronie www.portalstrzelecki.info.
Tam znajduje się więcej informacji i konkretnych rozwiązań, jakie zastosowano w Wielkiej Brytanii.
Tam znajduje się więcej informacji i konkretnych rozwiązań, jakie zastosowano w Wielkiej Brytanii.
Należy pamiętać, iż obowiązująca
doktryna wojenna NATO zakłada, że w przypadku konfliktu zbrojnego pewne
obszary Polski mogą znaleźć się pod czasową okupacją. Pan major rez.
Krzysztof Wójcik jest pomysłodawcą kolejnej koncepcji Obrony
Terytorialnej pod nazwą Rezerwa Sił Specjalnych. To nowy system
szkolenia wojskowego, skierowany do tysięcy młodych ludzi działających w
organizacjach paramilitarnych, drużynach starszoharcerskich, klubach
survivalowych i paintballowych. Dla tych, którzy chcą być komandosami,
rangersami, zielonymi beretami, legionistami, ale nie chcą iść do Wojska
Polskiego. Chciałbym wykorzystać ich zapał – mówi Wójcik w wywiadzie dla greendevils.pl
Szkolenie rozpocznie się, gdy MON
zatwierdzi program. Będzie to system szczelniejszy niż nabór do
zasadniczej służby wojskowej. Zostanie oparty na stałej selekcji
uczestników. Zagrożenie, że przeszkolony zostanie przestępcą, zawsze
istnieje. Ale czy z tego powodu przestajemy szkolić policjantów i
żołnierzy?
Żołnierzy RSS nie trzeba obejmować
stałym etatem i pensją, opieką socjalną. Odpadają koszty budowy koszar,
mieszkań, żywienia. Instruktorami byliby oficerowie rezerwy jednostek
specjalnych. Otrzymywaliby wynagrodzenie za szkolenie na zlecenie. Broń i
amunicja może pochodzić na początek z wycofywanych i wyeksploatowanych
zapasów. Szkolenie podstawowe i zaprzysiężenie mogliby odbyć na
trzymiesięcznym kursie selekcyjnym na bazie takich jednostek jak 6. BDSz
lub 1. Pułk Specjalny. Późniejsze szkolenie byłoby zindywidualizowane i
finansowane przede wszystkim przez samych ochotników. Koszty zgrupowań i
ćwiczeń okresowych Rezerwy Sił Specjalnych nie byłyby wysokie. Mam
własne koncepcje oparte na wiedzy uzyskanej w czasie szkoleń w NATO (…)
(Ibidem.)
Jak widać pojawiła się kolejna koncepcja
tym razem zaprezentowana przez mjr. Wójcika. Czy jest to oddzielna
koncepcja OT? W zasadzie nie, bo wszystkie te koncepcje bazują na tych
samych rozwiązaniach ogólnych, jednak w tym wypadku podzieliłbym tutaj
Wojska OT na dwie podgrupy:
- ogólnowojskową
- siły specjalne – zaprezentowane przez Pana mjr. Wójcika.
Zatem, jaki będzie ogólny kształt Obrony Terytorialnej w Polsce? Można to zilustrować za pomocą poniższego schematu.
Opracowanie własne.
Mając już ogólny obraz tego jak mogłyby
wyglądać Wojska Obrony Terytorialnej należy zastanowić się, jakie
zadania by wykonywały? Na odpowiedź nie trzeba długo czekać, większość z
osób zainteresowanych tą tematyką powie „działania nieregularne”. Tak –
w tym jest główny sens istnienia organizacji paramilitarnych, grup
rebeliantów, czy organizacji terrorystycznych. Odwołują się one do
nietypowych, nieregularnych i często pionierskich rozwiązań w walce z
przeciwnikiem. Terroryści porywają samoloty, prowadzą ataki samobójcze,
natomiast zadaniem organizacji paramilitarnych, Rezerwy Sił Specjalnych
jest prowadzenie działań z dziedziny dywersji i sabotażu, ale do tego
dodać należy również działalność wywiadowczą i ratunkową.
Działania nieregularne w przypadku Obrony Terytorialnej to m.in.:
- prowadzenie rozpoznania sił i środków nieprzyjaciela
- zasadzki, rajdy i nękanie sił nieprzyjaciela
- zwalczanie funkcjonującej administracji okupanta
- zwalczanie osób kolaborujących z okupantem
- prowadzenie działalności wywiadowczej na terenie okupowanym
- gromadzenie, analizowanie oraz przekazywanie materiałów wywiadowczych
- wspieranie działań grup specjalnych i rozpoznawczych regularnej armii
- prowadzenie misji ratunkowych na terenie okupowanym z zakresu pomocy rozbitym pododdziałom wojsk regularnych.
Opracował:
sierż. ZS Piotr Socha
Szef Szkolenia JS2025
Szef Szkolenia JS2025
Za: http://portal.zs-strzelec.mil.pl/index.php/artykuly/inne/464-rola-organizacji-paramilitarnych-w-systemie-obronnym-kraju