Z inicjatywy Tajnego Archiwum Watykańskiego ukazał się zbiór
dokumentów dotyczących tzw. procesu templariuszy. Dochodzenia w sprawie
rzekomej herezji Zakonu Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona
przeprowadzonego na życzenie Klemensa V w XIV w.
Publikacja, zatytułowana „Processus contra Templarios”, zawiera m.in.
pergamin z Chinon -dekret, w którym ten sam papież, sześć lat później,
oczyścił zakon z tego zarzutu.
„Naszym zamiarem nie było żadne uczczenie, ani tym bardziej
rehabilitacja zakonu templariuszy, nasza rola ogranicza się bowiem do
badań historycznych” – wyjaśnił bp Sergio Pagano. Dodał, że publikacja
nie wnosi nic nowego do wiedzy o templariuszach. „Wszystkie te dokumenty
są znane, włącznie z pergaminem z Chinon” – podkreślił prefekt
watykańskiego archiwum.
Obecna na prezentacji prof. Barbara Frale, która odkryła sześć lat
temu ten właśnie dokument, podkreśliła, że potwierdza on hipotezę, że
Klemens V zmuszony został do potępienia, a następnie kasaty zakonu
templariuszy przez króla Francji Filipa Pięknego. Jej zdaniem papież
„poświęcił zakon po to, by uniknąć schizmy i ocalić jedność w Kościele”.
Wydarzenia te przypadły na okres tzw. niewoli awiniońskiej, gdy
papiestwo pod silnym wpływem monarchii francuskiej.
Opublikowane akta to faksymile oryginalnych dokumentów z XIV w.
Wydrukowano jedynie 799 egzemplarzy tego dzieła. Książka ukazała się w
serii „Exemplaria Praetiosa”, w której wydawane są reprodukcje
najcenniejszych zbiorów Archiwum.
Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona, zwanych
potocznie templariuszami, powstał w Jerozolimie w 1118 r. Był to
międzynarodowy zakon rycerski. W XII i XIII w. jego członkowie czuwali
nad bezpieczeństwem pielgrzymów chrześcijańskich przybywających do
Jerozolimy. Aby zapewnić finansowanie swego dzieła, dzięki darowiznom
stworzyli w niemal całej Europie sieć klasztorów, zwanych komandoriami.
Po utracie Ziemi Świętej na rzecz muzułmanów w 1291 r., działali
głównie we Francji. Zapożyczył się u nich król Filip IV Piękny. Nie
mogąc spłacić długu, oskarżył rycerzy-zakonników o herezję, zaczął ich
prześladować i zarekwirował ich dobra. Po trwającym kilka lat procesie o
herezję, papież Klemens V rozwiązał templariuszy 22 marca 1312 r. 55
zakonników, w tym wielki mistrz Jakub de Molay zostało spalonych na
stosie. Według legendy miał rzucić klątwę na papieża i króla: Klemens V
zmarł miesiąc później, a Filip IV – po roku.