Narodowy radykalizm zawsze postrzegał
liberalizm i marksizm, kapitalizm i socjalizm, jakie dwie strony tej
samej monety, mającej charakter antynarodowy, antyspołeczny i
antykatolicki. Warto przy okazji pamiętać, że koncepcja solidaryzmu
społecznego, będąca opozycją wobec walki klas i kapitalistycznego
wyzysku, jest dziełem wybitnego niemieckiego teologa i ekonomisty – ojca
Heinricha Pescha SJ.
Heinrich Pesch urodził się 17 września
1854 w Kolonii. Od 1872 roku studiował w Bonn teologię, filozofię i
ekonomię, w 1876 wstąpił do zakonu jezuitów, który wysłał go na cztery
lata do Anglii, aby dokończyć studia i poznać warunki społeczne
rozwiniętego kapitalizmu.
W latach 1892-1900 był kierownikiem duchowym w
seminarium w Moguncji. Następnie przez dwa lata uzupełniał studia
ekonomiczne w Berlinie pod kierunkiem tzw. socjalistów z katedry (a
zarazem politycznych konserwatystów): Adolpha Wagnera i Gustava von
Schmollera. Sam z kolei był nauczycielem jezuitów Oswalda von
Nell-Breuninga i Gustava Gundlacha, uważanych za głównych autorów
encykliki społecznej „Quadragesimo anno” papieża Piusa XI, stąd też
podkreśla się wpływ jego poglądów, a zwłaszcza głównego (pięciotomowego)
podręcznika ekonomii narodowej („Lehrbuch der Nationalökonomie”) na
kształt tego podstawowego dokumentu nauki społecznej Kościoła.
Jego koncepcja solidaryzmu (nazywana też
„chrześcijańskim porządkiem społecznym”) – przeciwstawiona obu
kierunkom materialistycznym: indywidualistycznego liberalizmowi, jako
ideologii kapitalizmu (krytykował też protestantyzm jako ich źródło),
oraz antagonizującemu klasy społeczne socjalizmowi – opierała się na
organicystycznej koncepcji społeczeństwa jako żywego organizmu i
solidarnej wspólnoty, szanującej zarazem odrębność każdej osoby i
rodziny, oraz zrzeszonej w korporacje, tworzące kościec ustroju
stanowo-zawodowego. Uznawał własność prywatną i wolną przedsiębiorczość,
ale dowodził, że winna być ona podporządkowana dwóm zasadom nadrzędnym:
sprawiedliwości społecznej i dobru wspólnemu. W Polsce nawiązywał do
niego zwłaszcza prof. Leopold Caro (1864-1939), którego teksty
publikował magazyn „Szczerbiec”.
Heinrich Pesch zmarł 1 kwietnia 1926 roku w Valkenburgu (Holandia).
Na podstawie: nacjonalista.pl/Kalendarium prof. Jacka Bartyzela