Do napisania tego artykułu skłoniły mnie
rozpowszechnione mity, wypaczające stosunek rumuńskich nacjonalistów do
ustroju monarchicznego. Ugrupowanie Codreanu zrównuje się z hiszpańską
Falangą czy modernistycznym Ruchem Narodowo Radykalnym Bolesława
Piaseckiego, które nie były rojalistyczne (w przeciwieństwie do grupy
powstałej w 1927 roku). Sam Capitanul uważał, że monarchia jest jedynym
integralnym systemem dla narodu rumuńskiego. W moim artykule przedstawię
nie tylko podejście Legionu do systemu politycznego panującego w
Rumunii w latach 1881–1947, lecz także do dynastii Hohenzollern –
Sigmaringen. Nieodzowne będzie także nakreślenie kontekstu historycznego
Rumunii w dwudziestoleciu międzywojennym.
Kontekst
historyczny prezentuje się następująco – sytuacja polityczna była
niestabilna ze względy na częste zmiany rządów, nastroje radykalne czy
zyskujące coraz większe poparcie ruchy komunistyczne. Warto także dodać,
iż w latach 1914-1940 panowało aż 4 królów i książę Mikołaj I (wraz z
patriarchą Mironem Christeą i prezesem Sądu Kasacyjnego w charakterze
Rady Regencyjnej), co również wpływało na nieporządek w państwie.
W tym
okresie Codreanu rozpoczął swoją działalność polityczną poprzez
założenie Ligi Obrony Narodowo Chrześcijańskiej wraz z profesorem Cuzą i
innymi. Program, poza kwestią systemu wersalskiego czy mniejszości
narodowej, zawierał także postulat utrzymania modelu monarchistycznego,
który jest zakorzeniony w rumuńskiej tradycji. Rojalizm rumuńskiego
nacjonalizmu niewątpliwie był związany z fascynacją myślą polityczną
nacjonalisty integralnego Charlesa Maurrasa, którego podziwiały
wspomniane przeze mnie postacie, takie jak Cuza, Codreanu czy Ion Mota.
Ostatni z wymienionej trójki miał bezpośrednią styczność z ideą Akcji
Francuskiej podczas studiów we Francji. Podejście Codreanu do rojalizmu
po opuszczeniu szeregów Ligi i założeniu Legionu Michała Archanioła nie
zmieniło się. Świadczyć o tym może zdanie z „Drogi Legionistów” –
manifestu ruchu i samej idei legionowej: „
Legion stoi niezłomnie na
straży wokół Tronu, na którym zasiadali Książęta i Królowie poświęcający
się w obronie chwały i dobra Narodu.”.
W
kolejnych latach zmienił się stosunek nie tyle do monarchii, lecz do
panującej dynastii Hohenzollern – Sigmaringen. Codreanu miał dobre
zdanie o poprzednich monarchach jako mężach stanu i dobrych władcach,
jednak wraz z objęciem władzy przez Karola II w 1930 roku zmieniło się
to. Karol II Hohenzollern-Sigmaringen został w 1925 roku pozbawiony praw
do tronu przez swojego ojca, co miało wpływ na niechęć legionistów
wobec nowego króla. Krytykę również wzbudzały fakty, iż Karol miał wiele
kochanek i utrzymywał kontakty z parlamentarną plutokracją, wobec
której C. miał zdecydowanie negatywne zdanie. Pomimo odnoszonych
sukcesów politycznych, złe relacje z monarchą spowodowały osiem ciężkich
lat dla Legionu Michała Archanioła, którego członkowie byli z
przekonania antydemokratami, sprzeciwiającymi się plutokracji.
Dokonywano aresztowań na członkach LMA i Nicadori, stworzono z
inicjatywy Karola II konkurencyjne ugrupowanie młodzieżowe „Straż
kraju”, delegalizowano Legion czy unieważniono jego listy wyborcze.
Kres działań Codreanu datuje się na rok początek 1938 roku, kiedy 10
lutego usunięto niewygodny rząd Octaviana Gogi, cieszący się poparciem
Codreanu podczas wyborów w minionym roku. Przyczynami było uzyskanie
przez legionową partię Wszystko dla Ojczyzny 15% oraz antyżydowskie
ustawy wprowadzone przez rząd Gogi. Warto wspomnieć również o tym, że
konflikt Karola II z Codreanu miał charakter personalny, bowiem król
miał romans z Marią Lupescu – żydówką, a jak wiadomo przywódca
rumuńskich nacjonalistów był przeciwnikiem religii mojżeszowej. Tym
samym konflikt z królem zakończył się śmiercią 30 listopada 1938 roku
poprzez uduszenie przez żandarmów. Śmierć Kapitana, trzech Nicadori i
dziesięciu Decemviri na zlecenie Armanda Calinescu spowodowała akcję
odwetową Żelaznej Gwardii pod przywództwem Horii Simy.
Podsumowując,
Legion Michała Archanioła był ugrupowaniem jak najbardziej
rojalistycznym i tradycjonalistycznym zarazem. Świadczyć mogą o tym
takie rzeczy jak: program Ligi Obrony Narodowo Chrześcijańskiej, „Droga
Legionisty” Codreanu stanowiąca manifest idei doktryny legionowej,
postulaty przekształcenia Królestwa Rumunii (z monarchii konstytucyjno –
parlamentarnej w monarchię korporacyjną), struktura gniazd legionowych,
nawiązania do nacjonalizmu integralnego Charlesa Maurrasa czy wreszcie
uformowanie ochotniczej jednostki podczas wojny domowej w Hiszpanii. W
przypadku ostatniej kwestii, to jednostka składała się 7 osób, choć
chętnych do wyjazdu było około 10 000 tysięcy. Ochotnicy uzasadniali
swój wyjazd pragnieniem pokonania widma komunizmu krążącego nad
Hiszpanią oraz przywróceniem zasad cywilizacji łacińskiej na ziemiach
Półwyspu Iberyjskiego. Niestety 13 stycznia 1937 roku zginęły dwie
spośród czołowych postaci Legionu – Vasile Marin i Ion Mota. W kwestii
stosunku do dynastii panującego, przed wstąpieniem na tron Karola II,
członkowie Legionu nie wysuwali znaczących zastrzeżeń. Należy raz
jeszcze podkreślić – konflikt, w którym zwolennicy Codreanu popadli z
monarchą, miał charakter personalny i nie godził w monarchię jako taką.
Co znamienne, niesława Karola II trwa do dnia dzisiejszego, choć
nastroje rojalistyczne w narodzie są silne. Król nie został ujęty na
liście 100 najwybitniejszych Rumunów w historii kraju, podczas gdy
znaleźć na niej możemy wszystkich pozostałych monarchów z niemieckiej
dynastii, a także samego Kapitana, który został ujęty na pozycji 22.
Autor: Aleksander Zalech
Korekta: TG
[Tekst
został napisany przez osobę spoza redakcji. Zastrzegamy, że zawarte w
nim poglądy nie muszą być w pełni zgodne z „redakcyjną dyscypliną”].
Źródło: https://www.facebook.com/MyReakcja/
