Dziemieszkiewicz Mieczysław (1925 – 1951) ps. Rój”, żołnierz NZW, ostatni dowódca Okręgu Warszawskiego NZW.
Urodził się 28 I 1925 we wsi Zagroby, pow. Łomża, w
rodzinie robotniczej. Jego ojciec Stanisław w 1920 brał udział w wojnie
z bolszewikami. Przed wojną ukończył szkołę podstawową, podczas
okupacji niemieckiej uczęszczał na kursy tajnego nauczania w Makowie
Maz. Od 1943 służył w NSZ.
Wiosną 1945 został wcielony do „ludowego” WP, skąd
zbiegł po kilku miesiącach i wstąpił do oddziału partyzanckiego NZW
ppor. Mariana Kraśniewskiego ps. Burza. Uczestniczył w wielu akcjach
przeciwko posterunkom MO oraz konfidentom UB. Jesienią 1946 jego oddział
został rozformowany, Dz. pozostał wówczas w konspiracji z kilkoma
podkomendnymi, nadal prowadząc działalność partyzancką. Otrzymał
nominację na szefa ochrony osobistej kpt. Zbigniewa Kuleszy ps. Młot,
komendanta Okręgu Warszawskiego NZW.
Był zdecydowanym przeciwnikiem akcji ujawniania się
wiosną 1947. 20 V 1947 brał udział w odprawie kadry podoficerskiej
Okręgu w Olszynach, na której zapadła decyzja o prowadzeniu dalszej
akcji zbrojnej przeciwko komunistom. Wybrano wówczas (w tajnym
glosowaniu) nowego komendanta Okręgu, chor. Józefa Kozłowskiego ps.
„Las”, „Vis”. Po reorganizacji Okręgu Dz. został komendantem Powiatu
„Ciężki” – „Wisła” (obejmującego pow. Ciechanów oraz część pow. Płońsk i
Mława). Równocześnie był dowódcą ok. 20-osobowego oddziału
partyzanckiego, działającego na podległym mu terenie.
Po rozbiciu Komendy Okręgu przez UB w VI 1948, brał
udział w reorganizacji struktur konspiracyjnych i wyborze nowego
komendanta Okręgu, chor. Witolda Boruckiego ps. Dąb. Oddział NZW, którym
dowodził, należał do najbardziej czynnych w walkach z komunistami,
przeprowadził liczne akcje przeciwko posterunkom MO, funkcjonariuszom
UB, odważnie podejmował nierówną walkę z grupami operacyjnymi KBW i UB,
odnosząc wiele sukcesów.
Po rozbiciu kolejnej komendy Okręgu nadal utrzymał
swój oddział partyzancki i podjął próby odbudowy struktur
konspiracyjnych NZW, do szczebla komendy Okręgu. Rozszerzył działalność
na kilka sąsiednich powiatów (Pułtusk, Nowy Dwór Maz., Wołomin, Mińsk
Maz. i Garwolin), współpracując z pozostałymi oddziałami partyzanckimi
NZW. Nadal przeprowadzał poważne akcje przeciwko siłom aparatu
bezpieczeństwa oraz popleczników władzy komunistycznej.
Zdradzony przez agentów UB, poległ w walce z
300-osobową grupą operacyjną UB i KBW w Szyszkach, pow. Pułtusk. Wraz z
nim zginął Bronisław Gniazdowski ps. Mazur. Ich ciał nie wydano
rodzinom.
W konspiracji byli również dwaj bracia Dz. –
starszy Adam ps. Adam, Pogoda (komendant Pow. Ciechanów NSZ – zginął
jesienią 1945 zamordowany przez żołnierzy sowieckich) oraz młodszy Jerzy
ps. Żbik, żołnierz NSZ (skazany na 7 lat więzienia).
Leszek Żebrowski
Źródła:
IPN Warszawa: 0255/118, t. 1-24; 0255/228, t. 8/18;
CAW, akta KBW,1580/75/1463;
Cz. Czaplicki, Poszukiwany listem gończym, Lublin 1995;
K. Kasprzyk, Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój” i
jego oddział jako przykład antykomunistycznego ruchu oporu na Ziemi
Ciechanowskiej [w:] Podziemie niepodległościowe, red. W. Ząbek, Warszawa
– Nadarzyn 1997;
Kryptonim „Orzeł”. Warszawski Okręg Narodowego
Zjednoczenia Wojskowego w dokumentach 1947-1954, wybór i oprac. K.
Krajewski, T. Łabuszewski, J. Pawłowicz, L. Żebrowski, Warszawa 2004;
K. Krajewski, T. Łabuszewski, Mieczysław
Dziemieszkiewicz (1925-1951) [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce
1944-1956. Słownik biograficzny, Kraków, Warszawa, Wrocław 2007, t. III;
materiały i dokumenty w zbiorach autora.
Za: http://nsz.com.pl