4 grudnia przypada 92.
rocznica powstania największego ruchu politycznego w Polsce
międzywojennej. Obóz Wielkiej Polski po kilku latach został
zdelegalizowany, a jego działaczy represjonowano.
Obóz Wielkiej Polski został powołany
podczas inaugurującego zjazdu 4 grudnia 1926 r., który miał miejsce w
Poznaniu za sprawą członków Związku Ludowo-Narodowego i innych działaczy
prawicowych. Głównym celem założycieli OWP było zjednoczenie
organizacji endeckich, a także całej antysanacyjnej prawicy, jak również
próba oddziaływania na społeczeństwo w duchu idei narodowej.
Największą popularność zyskał w
środowiskach studentów oraz szeroko rozumianej klasy średniej.
Organizacja największe wpływy posiadała w Wielkopolsce, Pomorzu, Śląsku
oraz w miastach uniwersyteckich.
Na czele organizacji, jako Wielki
Oboźny, stanął Roman Dmowski. Naczelnym organem była Wielka Rada, będąca
organem doradczym, w skład której wchodzili m.in. Tadeusz Bielecki oraz
Roman Rybarski. Powołany został również Ruch Młodych OWP, rekrutujący
młodsze pokolenie, który z czasem zyskał coraz większe wpływy i
autonomię w organizacji, wyznaczając jej politykę.
Organizacja posiadała również swoje
symbole: piaskowe koszule, granatowe spodnie i berety, oraz Szczerbiec
owinięty w biało-czerwony sztandar. Oficjalną pieśnią był „Hymn Młodych”
Jana Kasprowicza. Obecne było też rzymskie pozdrowienie, które stało
się wizytówką OWP.
Głównych działacze (Dmowski, Rybarski,
Wasiutyński) opracowali szereg broszur, w których zawarty został program
OWP. W skrócie zawierał on koncepcję stworzenia narodowego państwa
polskiego, które miało realizować interesy jedynie narodu polskiego.
Ruch Młodych wydawał własne broszury.
OWP zakładał prowadzenie polityki
polonizacyjnej mniejszości słowiańskich. Dostrzegano też problem
mniejszości niemieckiej i zagrożenie ze strony rosnących w siłę Niemiec,
formułowano dalekosiężny cel odzyskania rdzennie słowiańskich Ziem
Zachodnich.
OWP silnie akcentował swoją
przynależność do religii katolickiej. Postulowano państwo wyznaniowe,
tolerujące inne religie, ale pełnię praw pozostawiające jedynie
wyznawcom chrześcijaństwa. W sprawach gospodarczych w organizacji
ścierały się koncepcja wolnorynkowa R. Rybarskiego, zawarta w broszurze
„Polityka i gospodarstwo”, z koncepcją korporacjonizmu.
Wkrótce OWP stał się największym i
najsilniejszym ruchem politycznym w Polsce, liczącym niemal 300 tys.
członków, który, mimo założeń, nie był w stanie zjednoczyć całej
prawicowej opozycji. Władze sanacyjne uważające rozwijający się ruch
prawicowy za zagrożenie, rozpoczęły represje.
W maju 1927 r. aresztowano 15 czołowych
działaczy organizacji. Natężenie represji nastąpiło na początku lat 30.
Od czerwca do października 1932 r. w samej tylko Wielkopolsce odbyło się
150 procesów działaczy OWP. Zaczęto rozwiązywać regionalne oddziały
Obozu.
28 marca 1933 r. Obóz Wielkiej Polski
został zdelegalizowany w całym kraju. Powodem była „działalność
kolidująca z kodeksem karnym i nakazami władz państwowych”.
za: prawy.pl
