W środę 19 listopada A.D. 2014 w ramach Przystanku
Historia organizowanego przez białostocki oddział IPN oraz Archiwum
i Muzeum Archidiecezjalne w Białymstoku odbyło się spotkanie
poświęcone obronie Grodna w 1939 r. Rozpoczęło się ono projekcją
filmu dokumentalnego pt. "Krew na bruku. Grodno 1939". Na
spotkaniu był obecny II reżyser tego filmu, p. Janusz Petelski i p.
Józef Porzecki ze Związku Polaków na Białorusi. Po projekcji
filmu miała miejsce dyskusja z udziałem obydwu gości, którą
poprowadził dr Jan Jerzy Milewski z OBEP IPN Białystok.
Podczas dyskusji zgromadzona publiczność miała
również okazję wysłuchać relacji świadków tamtych wydarzeń.
Nie obyło się oczywiście bez odniesień do "wielkiej postaci"
Józefa Piłsudskiego, ale ogólnie była to dla młodych ludzi,
obecnych na sali, lekcja historii i patriotyzmu. Szczególne
podziękowania zebrał p. Józef Porzecki ze Związku Polaków, który
jako historyk zajmuje się m. in. upamiętnieniem bohaterskiej obrony
Grodna na naszych Kresach Wschodnich.
Dzień później, tj.
20 listopada A.D. 2014, odbyło się natomiast spotkanie z
pracownikami Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów pod
nazwą "Przywrócić nazwiska – ekshumacje i identyfikacje
ofiar zbrodni komunistycznych" zorganizowane przez Oddział IPN
Białystok, PBGOT, Stowarzyszenie "Grupa Wschód" i DKF "W
dobrym TONie" w białostockim kinie TON. W spotkaniu tym
uczestniczyli dr Andrzej Ossowski, historyk Milena Bykowska,
antropolog Natalia Szymczak i archeolog Adam Falis. Spotkanie to
poprowadził członek Stowarzyszenia "Grupa Wschód", a na
sali byli także obecni dr Marcin Zwolski z IPN Białystok oraz
prokurator Oddziałowej
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku.
Podczas spotkania
wyświetlono film przygotowany przez p. Krzysztofa Jodczyka z IPN
Białystok dotyczący prac ekshumacyjnych na terenie białostockiego
Aresztu Śledczego. Poza tym zaprezentowano wyniki dotychczasowej
działalności PBGOT, omówiono specyfikę pracy, a także trudności,
jakie pojawiają się przy ekshumowaniu i identyfikacji ofiar
systemów totalitarnych. Apelowano szczególnie do rodzin
pomordowanych o przekazanie próbek DNA, ponieważ tylko w ten sposób
można zidentyfikować ekshumowane szczątki i przywrócić nazwiska
ofiarom zbrodni wojennych oraz powojennych (hitlerowskich i
komunistycznych) w latach 1939-1956.
Po prezentacji działalności
PBGOT na terenie Aresztu Śledczego można było zadać pytania
zaproszonym gościom. Dotyczyły one przeważnie przeszkód czy
utrudnień w ekshumacjach ze strony rządzących, jednak pracownicy
PBGOT zaprzeczyli, jakoby takowe miały miejsce. Poza tym zadano
także pytanie odbiegające nieco od głównego tematu, ale równie
ważne – o umorzenie śledztwa przez IPN dotyczącego zbrodni
popełnionej w Jedwabnem. Jak wiadomo, sprawcami tego czynu byli
Niemcy, jednak ostatnio "modne" jest przypisywanie
sprawstwa Polakom. Pytanie było niepoprawne politycznie i z tego
powodu prowadzący spotkanie interweniował, jednak niepotrzebnie,
gdyż prokurator IPN podjął się udzielenia odpowiedzi. Mimo tego,
że ludzie chcieli jeszcze więcej się dowiedzieć od zaproszonych
pracowników, to pan ze Stowarzyszenia "Grupa Wschód"
zakończył spotkanie. Uważam zatem, że następnym razem należałoby
lepiej dobierać osoby prowadzące takie spotkania. Jednakże warto w
nich uczestniczyć i przekazywać usłyszane informacje dalej, aby
udało się zidentyfikować wszystkie ofiary zbrodni systemów totalitarnych.
Natalia Guziejko
