Juan Vázquez de Mella y Fanjul (1861-1928), Asturyjczyk, myśliciel polityczny i religijny, publicysta, orator, współzałożyciel (1888) i redaktor „El Correo Español”, deputowany do Kortezów (1893-1899 i 1904-1916), uczestnik Kongresu Antymasońskiego w Trydencie w 1896, członek Królewskiej Akademii Języka; największy z mistrzów klasycznego karlizmu, zwany „Słowem Tradycji” (el Verbo de la Tradición), chociaż po scysji (1918) z królem de iure Jakubem III (D. Jaime de Borbón y Borbón-Parma, 1870-1931) opuścił Wspólnotę i założył Partię Katolicko-Tradycjonalistyczną, swoje ostatnie przemówienie o Boskości Kościoła Katolickiego wygłosił w Teatrze Królewskim w Madrycie w 1924 roku; jego Obras completas, opublikowane w 30 tomach (1931-1947) zawierają nie tylko pisma polityczne, ale również filozoficzne, religijne i ascetyczne, w tym czterotomową Filozofię Eucharystii.
Monarchia chrześcijańska, zrodzona w akcie adoracji Króla Królów u progu stajenki w Betlejem, uniżona przed tronem z marnych słomek, przez co pokora i władza idą zawsze razem jako cnota służąca za piedestał prawu; namaszczona (ungida) boską krwią na Kalwarii i obrębiona (orlada) diademem z cierni, symbolem cierpkości obowiązku, który przypomina królom, że najwyższym przywilejem rządzenia, przed otrzymaniem nagrody (galardón), było ozdobienie tiary papieskiej palmą męczeńską wraz z boleścią katakumb i chwałą w cyrku;
w błysku na niebiosach zobaczyła swój sztandar (enseña) i swoje godło (blasón) w krzyżu Konstantyna; wraz z Teodozjuszem schyliła z uszanowaniem głowę przed napomnieniami biskupa Mediolanu; i kiedy Rzym został rozerwany na strzępy toporem barbarzyńców, rozsiewając swoje prochy (cenizas) na wszystkie dominia swojego imperium, a na głos boski ustały burze i ucichły wichry, historia, pod opieką Kościoła, zaczęła się na nowo i odnowione zostały wszystkie instytucje, skąpane (bañándose) w Jordanie łaski, począwszy od hiszpańskiego króla Swebów Rechiara1, i oczyszczona z plamy grzechu (pecado) barbarzyństwa przez wody chrzcielne, ponownie pojawiła się – jeszcze przed świątyniami Chlodwiga – korona monarchii chrześcijańskich, oszlifowana (abrillantada) znacznie później przez Karola Wielkiego i Alfreda [Wielkiego], uwznioślona (sublimada) przez Pelagiusza (Pelayo) i Alfonsa Wielkiego2, okolona nieśmiertelnymi laurami przez Sancza Mocnego3, Piotra III4 i Jakuba (don Jaime)5, dosięgająca pełni swojego blasku, wraz z przemienieniem się tego wieku rycerskiego w najbardziej uduchowione ze wszystkich stuleci chrześcijańskich, w wieńcu świętych, jak Elżbieta Węgierska6, Ludwik [IX] Francuski i Ferdynand Kastylijski7; i chociaż pogańskie szumowiny (escorias) oblepiły ją w wielu miejscach, zamieniając diademy człowieczeństwa w pierścionki służalczości, to jeszcze, u schyłku Wieków Średnich, pojawiła się, promieniejąca jak jutrzenka, z Królami Katolickimi8, z Karolem I i z Filipem II, walcząc przeciwko protestantom i Turkom; i w taki sposób rozszerzyła krąg, który obejmowała, że samo słońce nie mogło wysyłać swoich promieni na ziemię bez przejścia przez pierścień tej korony, która zdawała się w tym momencie być równikiem (ecuador) planety; i wyrzucona do kosza pod gilotyną razem z głową Ludwika XVI, w czasie zaćmienia lub krwawej łuny, tocząc się zakrwawiona pomiędzy kamieniami barykad lub kartaczowana przez armaty w dniach paroksyzmów i szaleństwa (locura), będzie mimo to zawsze, jak mawiał Saavedra Fajardo9, «sferą majestatu i berłem sprawiedliwości», i jedynym symbolem (emblema) władzy, który mogą znosić na czele państwa ludy prawdziwie wolne.Pierwodruk w: „El Correo Español”, 6 stycznia 1894 roku; podstawa przekładu: Juan Vázquez de Mella, El tradicionalismo español. Ideario social y político, estudio preliminar, selección y notas de Rafael Gambra, Ediciones Dictio, Buenos Aires 1980, ss. 105-106. Tytuł i przypisy pochodzą od tłumacza.
1 Rechiar lub Rechiarus (kastyl. Requiario, po 415-456), od 448 roku czwarty władca królestwa germańskich Swebów, pierwszy król na „barbarzyńskim” Zachodzie, który przyjął ortodoksyjne, katolickie chrześcijaństwo; zginął zamordowany przez Gotów.
2 Alfons III Wielki (Alfonso III el Grande, ok. 848-910), król Asturii, Leonu i Galicji od 866 roku; założyciel Burgos.
3 Sanczo II Mocny vel Dzielny (Sancho II el Fuerte o el Valiente, ok. 1037-1072) z dynastii Jiménez, od 1065 roku król Kastylii, od 1071 – Galicji i od 1072 – Leonu.
4 Piotr III Wielki (Pedro III el Grande, 1239/1240-1285) z dynastii barcelońskiej, od 1276 roku król Aragonii i Walencji (jako Piotr I) oraz hrabia Barcelony (jako Piotr II), od 1282 król Sycylii (jako Piotr I).
5 Zapewne Jakub I Zdobywca (Jaime I el Conquistador, 1208-1276), ojciec Piotra III, od 1213 roku król Aragonii, hrabia Barcelony i pan (señor) Montpellier, od 1230 król Majorki, od 1238 król Walencji, od 1241 hrabia Roussillonu (Rosellón), w 1214 zwołał pierwsze aragońskie Kortezy, napisał własną autobiografię; albo jego wnuk Jakub II Sprawiedliwy (Jaime II el Justo, 1267-1327), od 1285 roku (do 1296) król Sycylii (jako Jakub I), od 1291 roku król Aragonii i Walencji oraz hrabia Barcelony, od 1291 roku król Majorki i od 1297 (formalnie, faktycznie od 1325) król Sardynii i Korsyki (królestwa utworzonego przez papieża Bonifacego VIII).
6 Księżniczka węgierska (1207-1231), córka króla Węgier Andrzeja II, żona landgrafa Turyngii i palatyna saskiego Ludwika IV Świętego, po śmierci męża (1227) tercjarka franciszkańska, oddająca się najsurowszej ascezie, kanonizowana przez papieża Grzegorza IX w 1235 roku, zwana także św. Elżbietą z Turyngii OFS.
7 Ferdynand III Święty (Fernando III el Santo, 1199-1252), od 1217 roku król Kastylii i od 1230 – Leonu; na jego panowanie przypada szczytowy okres rekonkwisty (zdobył Kordowę, Murcję, Jaén, Sewillę i Kadyks); tercjarz franciszkański, beatyfikowany przez papieża Aleksandra VII w 1655 i kanonizowany przez papieża Klemensa X w 1671 roku.
8 Izabelą Kastylijską i Ferdynandem Aragońskim.
9 Diego de Saavedra Fajardo (1584-1648), dyplomata, historyk i myśliciel polityczny, autor m.in. Idea de un Príncipe Político Cristiano (1640), Corona gothica castellana y austriaca políticamente ilustrada (1646) i Locuras de Europa (wyd. 1748).
