Norbert Wasik: Współczesne rozwiązania ustrojowe. Funkcje i charakterystyka administracji publicznej w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych

      Administracja publiczna w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych to nic innego, jak przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego¹ zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli (Narodu), wynikających ze współżycia ludzi w lokalnych społecznościach. Składa się na nią całokształt struktur organizacyjnych w państwie narodowo-radykalnym oraz ludzi zatrudnionych w tych strukturach spełniających zadania publiczne, zbiorowe i indywidualne, reglamentacyjne i świadczące oraz organizatorskie podmiotów kierowniczych i decydenckich.

Pojęcie administracji publicznej

Podejmując się próby określenia funkcji i charakterystyki administracji publicznej w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych, na samym wstępnie należy pokusić się o zdefiniowanie pojęcia pod którym kryje się sama administracja publiczna.

Obydwa słowa (administracja i publiczna) pochodzą z języka łacińskiego i oznaczają odpowiednio: służbę, kierowanie, zarządzanie czymś – „ministrare” oraz zbiorowość, społeczność, coś służące ogółowi – „publicus”². Zauważyć należy, że w pierwszym słowie brakuje nam przedrostka „ad-”, tak charakterystycznego dla polskiego słowa administracja. Jak podkreśla Jan Zimmermann w swoim opracowaniu zatytułowanym „Administracja publiczna”, dodany do łacińskiego słowa „ministrare” przedrostek „ad-” nadawać ma znaczeniu cechę celowości, która objawiać się winna w głównej mierze pomocą, przewodnictwem, zarządzaniem lub organizowaniem czegoś w imieniu innych, prowadzącym do osiągnięcia ustalonego, zamierzonego celu³.

Ten sam autor podkreśla, że administracja publiczna jest „…sprawowana przez państwo (lub przez wyodrębnione podmioty działające z upoważnienia państwa) i realizująca dobro wspólne, czyli interes publiczny po to, aby przynieść jakąś korzyść ogółowi (wspólnocie, państwu) albo też dba o interes indywidualny, reprezentując interesy całego społeczeństwa lub wspólnoty, lub ze względu na wyznawane powszechnie wartości”⁴.

Natomiast na stronach internetowych Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej, w zakładce zatytułowanej „Leksykon budżetowy”, znajdziemy również definicję administracji publicznej, zgodnie z którą przez pojęcie administracji publicznej należy rozumieć, cyt. „…zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach lub system złożony z ludzi, zorganizowany w celu stałej i systematycznej skierowanej ku przyszłości realizacji dobra wspólnego jako misji publicznej polegającej głównie (choć nie wyłącznie) na bieżącym wykonywaniu ustaw, wyposażonych w tym celu we władztwo państwowe oraz środki materialno-techniczne. Można również powiedzieć, iż administracją jest działalność państwa realizująca jego cele, która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem”⁵.

Pojęcie zaś interesu publicznego należy do kategorii tzw. pojęć nieostrych, a stanowić go ma relacja pomiędzy stanem faktycznym, a jego oceną. U podstaw zatem interesu publicznego, zwłaszcza w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych, winny leżeć w pierwszej kolejności korzyści ogółu, a nie partykularne interesy jednostki.

Funkcje i charakterystyka administracji publicznej w państwie narodowo-radykalnym

Biorąc pod uwagę próbę zdefiniowania pojęcia narodowo-radykalnej administracji publicznej pod względem podmiotowym można stwierdzić, że dotyczy ona w głównej mierze wyspecjalizowanych organów władzy publicznej, realizujących określone zadania, czy też innymi słowy pisząc cele, na rzecz Narodu jako takiego, ale także lokalnych społeczności, czy też poszczególnych jednostek. Patrząc natomiast przez pryzmat funkcji administracji publicznej w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych, jakie pełnić powinna, można wyróżnić tutaj całą gamę przymiotów jej przypisanych, głównie o charakterze władczym. Można im przypisać takie role, jak: porządkowo-reglamentacyjna, świadcząca, kierująca, pomocnicza, czy też wykonawcza.

Jak zostało podkreślone wyżej, administracja publiczna w kontekście narodowo-radykalnym, ale również tym ogólnym, wiąże się w dużej mierze z tzw. władztwem administracyjnym, którego przejawem jest tzw. przymus administracyjny, charakteryzujący się prawem wydawania jednostronnych aktów i przymus ich wykonania. Jednakże administracja publiczna w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych to nie tylko zadania o charakterze władczym, ale przede wszystkim pomocowym, nie wymagającym działań przymusu. Do tego rodzaju aktywności administracyjnej można zaliczyć wszelkiego rodzaju środki pomocowe przekazywane w przypadku chociażby klęsk żywiołowych, takich jak powodzie, czy coraz bardziej powszechne w Polsce trąby powietrzne etc. Z kolei, w przeciwieństwie do systemu demoliberalnego, podział funkcji administracyjnych, na te o charakterze władczym i niewładczym, w państwie narodowo-radykalnym staje się pojęciem iście historycznym. W narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych bowiem jedna, klasyczna rola administracji publicznej (władztwo), przeplata się z drugą (wsparciem) i to z różnego rodzaju względów. W tym też stanie trudno mówić w narodowym radykalizmie o dwufunkcyjnym modelu administracji publicznej, a należy ją rozpatrywać z punktu widzenia wielu zadań, jakie na niej spoczywają.

Mając na uwadze powyższe, wśród funkcji, jakie spełniać będzie narodowo-radykalna administracja publiczna wymienić należy m.in.:

a)      funkcję porządkowo-reglamentacyjną, charakteryzującą się ochroną porządku publicznego i bezpieczeństwa zbiorowego. Częstokroć zwana jest ona reglamentacyjną. Dotyczy przede wszystkim regulowania życia obywateli/ Narodu (zobrazowaniem ww. funkcji może być np. ustawa dotycząca ruchu drogowego, określająca prawa i obowiązki uczestników ruchu drogowego, czy też wszelkiego rodzaju stosowanie nakazów, zakazów i pozwoleń).

b)      funkcję regulatora rozwoju gospodarczego, stosującego klasyczne instrumenty policyjne i racjonujące, w postaci chociażby wspomnianego już powyżej zezwolenia, czy też różnych ceł i kontyngentów. Wywierać ona będzie również duży wpływ na zarządzanie gospodarką narodową. Administracja publiczna w państwie narodowo-radykalnym może nie tylko ingerować w życie gospodarcze (interwencjonizm), ale i samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą (etatyzm).

c)      funkcję świadczącą – czyli świadczenia usług publicznych lub ich świadczenia za pośrednictwem instytucji świadczących, należących do sektora publicznego (przedsiębiorstw użyteczności publicznej, zakładów administracyjnych, etc.). W ramach tej funkcji organy narodowo-radykalnej administracji publicznej mają zaspokajać potrzeby społeczne, np. utrzymując szpitale, szkoły, przedszkola itp. Co ciekawe, współcześnie ten rodzaj roli, jaką ma odgrywać narodowo-radykalna administracja publiczna jest bardzo mocno eksponowany w szczególności w krajach hołdujących koncepcjom państw socjalnych, szczególnie skandynawskich, czy też u naszych zachodnich sąsiadów – Niemców.

d)     funkcję kierującą – przejawiającą się w gruncie rzeczy naciskiem na rozwój i zarządzanie różnymi dziedzinami życia społecznego, gospodarczego, czy też kulturalnego.

e)      funkcję organizatorską – której zadaniem jest podejmowanie przez narodowo-radykalne organy administracyjne, samodzielnych i kreatywnych działań, zmierzających do osiągnięcia zamierzonego efektu. Przykładem tego rodzaju aktywności mogą być działania urzędników, ukierunkowujące na pozyskanie chociażby wsparcia z dostępnych funduszy państwowych.

f)       funkcję właścicielską – charakteryzującą się wykonywaniem wszelkich uprawnień właścicielskich w stosunku do pozostającego w jej dyspozycji majątku publicznego. Przez majątek publiczny należy rozumieć zaś zarówno dobro publiczne, majątek administracyjny, jak i gospodarczy. Na dobro publiczne składają się wszystkie te składniki majątkowe, z których korzystać mogą wszyscy obywatele/ Naród bez posiadania jakiegokolwiek zezwolenia. Należą do nich drogi publiczne, wody, czy lasy. Majątek gospodarczy tworzą zaś takie dobra, które pozwalają realizować zadania publiczne. Z kolei majątek administracyjny, to wszelkiego rodzaju budynki urzędów, środki trwałe, czy inne składniki majątkowe, takie jak np. samochody.

g)      funkcję wykonawczą – polegającą w gruncie rzeczy na wykonywaniu i realizacji zapisów ustawowych – przepisów prawa. W myśl zasad, jakimi winna kierować się narodowo-radykalna administracja publiczna, jak również jej obywatele/ Naród, organy i instytucje administracji muszą przestrzegać prawa, zgodnie z konstytucyjnymi zasadami legalizmu, państwa prawa i państwa praworządnego. Wykonywanie prawa ma miejsce nie tylko w ramach prawa administracyjnego materialnego (gdy urzędnik w sposób władczy reguluje prawa i obowiązki obywateli), ale i na gruncie prawa proceduralnego (gdy organ wydaje decyzję administracyjną na podstawie przepisów). Tym też przejawia się rola wykonawcza narodowo-radykalnej administracji publicznej. Czasem jednak urzędnicy będą mogli opierać swoje decyzje na podstawie uznania administracyjnego (tzw. swobodne uznania), wynikającego np. z ewentualnego braku dookreślenia danego przepisu prawnego i ujęcia go w sztywne ramy prawne. Uznanie takie będzie mogło jednak mieć dobroczynną rolę, gdy w grę będą wchodziły chociażby tzw. względy społeczne.

h)      funkcję kontrolno-nadzorczą – ten rodzaj roli jaką pełnić będzie narodowo-radykalna administracja publiczna dotyczy jak sama nazwa wskazuje kontroli i nadzoru prowadzonego w stosunku do instytucji, jednostek (wobec których dany organ posiada takie władztwo) i podmiotów gospodarczych. Przejawia się ona przede wszystkim wszelkiej maści inspekcjami i weryfikacjami dotyczącymi prawidłowości działania i wydatkowania środków finansowych przez podmioty wobec których prowadzony jest nadzór. Przykładem może tutaj być nadzór organów publicznych nad działalnością stowarzyszeń, czy fundacji.

i)        funkcję prognostyczno-planistyczną – objawiającą się formułowaniem przez narodowo-radykalne władze publiczne (administrację publiczną) różnych prognoz, np. wzrostu zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

j)        i wreszcie funkcja pomocnicza – charakteryzująca się przede wszystkim prowadzeniem różnych wykazów, spisów i kartotek, służących celom ewidencyjnym, czy rejestracyjnym, np. ewidencja ludności, nieruchomości, rejestr pojazdów, itp.

Śledząc na przestrzeni lat rozwój administracji publicznej w demoliberalnym systemie prawnym można pokusić się o stwierdzenie, że w narodowo-radykalnych koncepcjach ustrojowych nabierać ona będzie znacznie większego znaczenia niż kiedykolwiek i gdziekolwiek wcześniej. Różnego rodzaju środki pomocowe, dystrybuowane w głównej mierze przez organa administracji oraz ich szerokie wsparcie w pozyskiwaniu pomocy socjalnej i finansowej staną się nieodłącznym elementem każdej jednostki samorządu terytorialnego, której zależy na dobru swoich mieszkańców i rozwoju obszaru który zamieszkują. Należy zwrócić uwagę, że gdyby nie organy administracji publicznej, trudno byłoby zwykłym obywatelom uzyskać różnego rodzaju wsparcie, wykorzystać prawidłowo i zgodnie z prawem oraz przeznaczeniem otrzymane środki, jak i najzwyklej w świecie móc się dalej rozwijać i to w znaczeniu zarówno indywidualnym, jak i zbiorowym. Tym samym rola jaką odgrywać będzie narodowo-radykalna administracja publiczna, jak również jej funkcje nadal będą się rozszerzać i ewoluować. Podkreślenia wymaga jednak to, że coraz więcej zadań przypisywanych narodowo-radykalnym organom publicznym będzie cedowanych również na organizacje pozarządowe, których rola będzie także wzrastać i nabierać zupełnie innego znaczenia niż w świecie demoliberalnym. Charakterystyczne będzie również zjawisko przenoszenia uprawnień z administracji rządowej na rzecz samorządowej administracji lokalnej (tzw. decentralizacja władzy na rzecz lokalnych społeczności)⁶ w myśl zasady nic o nas bez nas. Nie wolno przy tym zapominać, że narodowo-radykalna administracja publiczna przede wszystkim ma być dla ludzi i Narodu, służyć i pomagać ludziom, zamiast utrudniać im życie, jak ma to często miejsce w dobie współcześnie nam panującego kapitalizmu.

Norbert Wasik – dumny mąż i ojciec. Absolwent Kolegium Jagiellońskiego - Toruńskiej Szkoły Wyższej. Manager związany z sektorem FMCG. Publicysta, działacz społeczny i narodowo-radykalny. Biegacz amator i fan długich dystansów, pasjonat historii, gór, górali i góralszczyzny. Idealista, romantyk i pragmatyk w jednej osobie, entuzjasta innowacji i nowych technologii.

BIBLIOGRAFIA:

1.      N. Wasik, „Współczesne rozwiązania ustrojowe. Narodowy radykalizm wobec samorządu terytorialnego”, Magna Polonia nr.4/ 2017

2.      www.pl.wiktionary.org [on-line]. Publicus. World Wide Web: https://pl.wiktionary.org/wiki/publicus

3.      J. Zimmermann, „Prawo administracyjne”, Skrypt – wydanie 5, Wolters Kluwer, rok 2012, s. 25

4.      J. Zimmermann, „Prawo administracyjne”, Skrypt – wydanie 3, Wolters Kluwer, s.3

5.      www.sejm.gov.pl. Administracja publiczna. World Wide Web:

  http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/BASLeksykon.xsp?id=3B2030ED865DCD89C1257A780044A4CE&litera=A

6.      N. Wasik, „Współczesne rozwiązania ustrojowe. Narodowy radykalizm wobec samorządu terytorialnego”, Magna Polonia nr.4/ 2017

Za: http://szturm.com.pl/index.php/miesiecznik/item/1074-norbert-wasik-wspolczesne-rozwiazania-ustrojowe-funkcje-i-charakterystyka-administracji-publicznej-w-narodowo-radykalnych-koncepcjach-ustrojowych?fbclid=IwAR3G0TURsSNIQviUXcSVJ4TRtcgbh6S8pNc8EKupxXKFhoMp893hv2-ovUQ