Juan Vázquez de Mella y Fanjul (1861-1928), Asturyjczyk, myśliciel
polityczny i religijny, publicysta, orator, współzałożyciel (1888) i
redaktor „El Correo Español”, deputowany do Kortezów (1893-1899 i
1904-1916), uczestnik Kongresu Antymasońskiego w Trydencie w 1896,
członek Królewskiej Akademii Języka; największy z mistrzów klasycznego
karlizmu, zwany „Słowem Tradycji” (el Verbo de la Tradición), chociaż po scysji (1918) z królem de iure
Jakubem III (D. Jaime de Borbón y Borbón-Parma, 1870-1931) opuścił
Wspólnotę i założył Partię Katolicko-Tradycjonalistyczną, swoje ostatnie
przemówienie o Boskości Kościoła Katolickiego wygłosił w Teatrze Królewskim w Madrycie w 1924 roku; jego Obras completas,
opublikowane w 30 tomach (1931-1947) zawierają nie tylko pisma
polityczne, ale również filozoficzne, religijne i ascetyczne, w tym
czterotomową Filozofię Eucharystii.
Monarchia chrześcijańska, zrodzona w akcie adoracji Króla Królów u
progu stajenki w Betlejem, uniżona przed tronem z marnych słomek, przez
co pokora i władza idą zawsze razem jako cnota służąca za piedestał
prawu; namaszczona (ungida) boską krwią na Kalwarii i obrębiona (orlada)
diademem z cierni, symbolem cierpkości obowiązku, który przypomina
królom, że najwyższym przywilejem rządzenia, przed otrzymaniem nagrody (galardón),
było ozdobienie tiary papieskiej palmą męczeńską wraz z boleścią
katakumb i chwałą w cyrku; w błysku na niebiosach zobaczyła swój
sztandar (enseña) i swoje godło (blasón) w krzyżu
Konstantyna; wraz z Teodozjuszem schyliła z uszanowaniem głowę przed
napomnieniami biskupa Mediolanu; i kiedy Rzym został rozerwany na
strzępy toporem barbarzyńców, rozsiewając swoje prochy (cenizas)
na wszystkie dominia swojego imperium, a na głos boski ustały burze i
ucichły wichry, historia, pod opieką Kościoła, zaczęła się na nowo i
odnowione zostały wszystkie instytucje, skąpane (bañándose) w Jordanie łaski, począwszy od hiszpańskiego króla Swebów Rechiara1, i oczyszczona z plamy grzechu (pecado)
barbarzyństwa przez wody chrzcielne, ponownie pojawiła się – jeszcze
przed świątyniami Chlodwiga – korona monarchii chrześcijańskich,
oszlifowana (abrillantada) znacznie później przez Karola Wielkiego i Alfreda [Wielkiego], uwznioślona (sublimada) przez Pelagiusza (Pelayo) i Alfonsa Wielkiego2, okolona nieśmiertelnymi laurami przez Sancza Mocnego3, Piotra III4 i Jakuba (don Jaime)5,
dosięgająca pełni swojego blasku, wraz z przemienieniem się tego wieku
rycerskiego w najbardziej uduchowione ze wszystkich stuleci
chrześcijańskich, w wieńcu świętych, jak Elżbieta Węgierska6, Ludwik [IX] Francuski i Ferdynand Kastylijski7; i chociaż pogańskie szumowiny (escorias)
oblepiły ją w wielu miejscach, zamieniając diademy człowieczeństwa w
pierścionki służalczości, to jeszcze, u schyłku Wieków Średnich,
pojawiła się, promieniejąca jak jutrzenka, z Królami Katolickimi8,
z Karolem I i z Filipem II, walcząc przeciwko protestantom i Turkom; i w
taki sposób rozszerzyła krąg, który obejmowała, że samo słońce nie
mogło wysyłać swoich promieni na ziemię bez przejścia przez pierścień
tej korony, która zdawała się w tym momencie być równikiem (ecuador)
planety; i wyrzucona do kosza pod gilotyną razem z głową Ludwika XVI, w
czasie zaćmienia lub krwawej łuny, tocząc się zakrwawiona pomiędzy
kamieniami barykad lub kartaczowana przez armaty w dniach paroksyzmów i
szaleństwa (locura), będzie mimo to zawsze, jak mawiał Saavedra Fajardo9, «sferą majestatu i berłem sprawiedliwości», i jedynym symbolem (emblema) władzy, który mogą znosić na czele państwa ludy prawdziwie wolne.
Pierwodruk w: „El Correo Español”, 6 stycznia 1894 roku; podstawa przekładu: Juan Vázquez de Mella, El tradicionalismo español. Ideario social y político,
estudio preliminar, selección y notas de Rafael Gambra, Ediciones
Dictio, Buenos Aires 1980, ss. 105-106. Tytuł i przypisy pochodzą od
tłumacza.
1 Rechiar lub Rechiarus (kastyl. Requiario,
po 415-456), od 448 roku czwarty władca królestwa germańskich Swebów,
pierwszy król na „barbarzyńskim” Zachodzie, który przyjął ortodoksyjne,
katolickie chrześcijaństwo; zginął zamordowany przez Gotów.
2 Alfons III Wielki (Alfonso III el Grande, ok. 848-910), król Asturii, Leonu i Galicji od 866 roku; założyciel Burgos.
3 Sanczo II Mocny vel Dzielny (Sancho II el Fuerte o el Valiente, ok. 1037-1072) z dynastii Jiménez, od 1065 roku król Kastylii, od 1071 – Galicji i od 1072 – Leonu.
4 Piotr III Wielki (Pedro III el Grande,
1239/1240-1285) z dynastii barcelońskiej, od 1276 roku król Aragonii i
Walencji (jako Piotr I) oraz hrabia Barcelony (jako Piotr II), od 1282
król Sycylii (jako Piotr I).
5 Zapewne Jakub I Zdobywca (Jaime I el Conquistador, 1208-1276), ojciec Piotra III, od 1213 roku król Aragonii, hrabia Barcelony i pan (señor)
Montpellier, od 1230 król Majorki, od 1238 król Walencji, od 1241
hrabia Roussillonu (Rosellón), w 1214 zwołał pierwsze aragońskie
Kortezy, napisał własną autobiografię; albo jego wnuk Jakub II
Sprawiedliwy (Jaime II el Justo, 1267-1327), od 1285 roku (do
1296) król Sycylii (jako Jakub I), od 1291 roku król Aragonii i Walencji
oraz hrabia Barcelony, od 1291 roku król Majorki i od 1297 (formalnie,
faktycznie od 1325) król Sardynii i Korsyki (królestwa utworzonego przez
papieża Bonifacego VIII).
6 Księżniczka
węgierska (1207-1231), córka króla Węgier Andrzeja II, żona landgrafa
Turyngii i palatyna saskiego Ludwika IV Świętego, po śmierci męża (1227)
tercjarka franciszkańska, oddająca się najsurowszej ascezie,
kanonizowana przez papieża Grzegorza IX w 1235 roku, zwana także św.
Elżbietą z Turyngii OFS.
7 Ferdynand III Święty (Fernando III el Santo,
1199-1252), od 1217 roku król Kastylii i od 1230 – Leonu; na jego
panowanie przypada szczytowy okres rekonkwisty (zdobył Kordowę, Murcję,
Jaén, Sewillę i Kadyks); tercjarz franciszkański, beatyfikowany przez
papieża Aleksandra VII w 1655 i kanonizowany przez papieża Klemensa X w
1671 roku.
8 Izabelą Kastylijską i Ferdynandem Aragońskim.
9 Diego de Saavedra Fajardo (1584-1648), dyplomata, historyk i myśliciel polityczny, autor m.in. Idea de un Príncipe Político Cristiano (1640), Corona gothica castellana y austriaca políticamente ilustrada (1646) i Locuras de Europa (wyd. 1748).
