Znalezione w kościołach i
klasztorach, odkryte na plebaniach i w muzealnych magazynach, prawdziwe
perły malarstwa barokowego na Śląsku, trzydzieści znakomitych dzieł, a
wśród nich nieznane wcześniej obrazy autorstwa wybitnych artystów: Karla
Škréty Starszego, Karla Dankwarta, Johanna Claessensa, Johanna
Heinricha Kynasta… A także twórców dotąd nieznanych, a dziś zaliczanych w
poczet śląskich mistrzów pędzla: Johanna Conrada Pöhla, Ignazego Depée
czy Johanna Georga Ernsta. Prawdziwą ozdobą ekspozycji jest odnaleziony w
klasztorze Urszulanek we Wrocławiu obraz Michaela Willmanna, zwanego
śląskim Rembrandtem, wirtuozersko malowane przedstawienie św. Augustyna,
Ojca Kościoła. 12 maja, w piątek, o 17.00 zapraszamy do Willi Caro na
otwarcie wyjątkowej wystawy Nieznane arcydzieła, nieznani mistrzowie. Malarstwo barokowe na Śląsku na nowo odkryte.
Jej kuratorami są profesor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu
Wrocławskiego Andrzej Kozieł i Anna Kwiecień, historyk sztuki, starszy
kustosz Muzeum w Gliwicach.
Dopełnieniem wernisażu będzie
koncert muzyki barokowej, na który zapraszamy o godzinie 19.15 do
kościoła Wszystkich Świętych – wstęp bezpłatny. W wykonaniu zespołu
muzyki dawnej EXTEMPORE w składzie: Małgorzata Malke – skrzypce
barokowe, Marzena Biwo – skrzypce barokowe, Anna Firlus – klawesyn,
usłyszymy dzieła kameralne Heinricha Ignaza Franza von Bibera
(1644-1704), Jana Dismasa Zelenki (1679-1745) i Johanna Josepha Fuxa
(1660-1741). Utwory te pełne są wirtuozerii instrumentalnej, a
jednocześnie pięknie ilustrują dźwiękową retorykę epoki, tak w
kontekście religijnym jak świeckim. Koncert prowadzić będzie Piotr
Oczkowski.
Na gliwickiej wystawie można zobaczyć
najbardziej spektakularne z odkryć, jakich dokonano w trakcie trwającego
pomiędzy 2012 a 2016 rokiem projektu badawczego „Malarstwo barokowe na
Śląsku”, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w
ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Rezultaty badań,
prowadzonych przez polsko – czeski zespół historyków sztuki, którym
kierował profesor Andrzej Kozieł z Uniwersytetu Wrocławskiego, przeszły
najśmielsze oczekiwania. Kwerendy terenowe i archiwalne, przeprowadzone
na polskim i czeskim Śląsku, wydobyły na światło dzienne setki
nieznanych wcześniej dzieł malarstwa barokowego oraz przywróciły pamięci
wielu malarzy działających na tym terenie w XVII i XVIII wieku.
Znaczenie tych odkryć jest tak duże, że o malarstwie barokowym na Śląsku
nie sposób już myśleć inaczej, niż jak o fenomenie na skalę europejską i
jednym z najcenniejszych elementów naszego kulturowego dziedzictwa.
Oglądając zgromadzone w siedzibie
Muzeum w Gliwicach obrazy aż trudno uwierzyć, że są to dzieła wykonane
na prowincji monarchii habsburskiej, jaką w tamtym czasie był Śląsk.
Można bowiem odnieść wrażenie, że to malarskie prace, które powstały
raczej w którymś z centrów artystycznych ówczesnej Europy. Sprawia to
ich zadziwiająco wysoki poziom artystyczny, świadczący o wybitnych
malarskich umiejętnościach twórców. Zwiedzający wystawę mają więc
wyjątkową sposobność obcowania ze sztuką wyrafinowaną pod względem
artystycznym i ideowym, mogą przyjrzeć się z bliska znakomicie
skomponowanym obrazom o złożonej strukturze – świetnie ukazanym
postaciom ludzkim, pełnym ekspresji gestom i mimice twarzy,
mistrzowskiemu światłocieniowi nadającemu przedstawieniom tajemniczą
aurę, śladom wirtuozerskiego, niekiedy wręcz brawurowego prowadzenia
pędzla – mówi kurator wystawy, profesor Andrzej Kozieł.
Płótna prezentowane w Willi Caro
świadczą również, iż malarstwo na Śląsku nie miało wyłącznie charakteru
religijnego, czy też ograniczało się do przedstawień portretowych – jak
zwykle się sądzi – lecz także sięgało do tematyki mitologicznej i
rodzajowej, martwych natur i pejzaży. Dziełem charakteryzującym się
urokliwą rodzajowością jest „Dziewczynka z synogarlicą” namalowana przez
Johanna Georga Ernsta, czynnego w Oleśnicy nadwornego malarza książąt
oleśnickich. Unikatowa jest także „Panorama Cieplic Śląskich” o
szerokości aż 3 metrów, na której z niezwykłą wiernością ukazano nawet
najdrobniejsze szczegóły wyglądu tej uzdrowiskowej miejscowości w końcu
XVII wieku. Zwiedzając ekspozycję warto pamiętać, że spora część z
prezentowanych dzieł to prace nieznanych wcześniej mistrzów, którzy
dzięki wysiłkom badaczy zostali wydobyci z wiekowego zapomnienia. Ignaz
Depée, Johann Georg Ernst, czy Johann Conrad Pöhl, jeszcze kilka lat
temu byli kompletnie zapomnianymi twórcami, których dzisiaj uznajemy za
jednych z najlepszych i najciekawszych malarzy, jacy działali na Śląsku w
tamtej epoce.
Dzięki życzliwości właścicieli
obrazów w Muzeum w Gliwicach udostępniono zwiedzającym po raz
pierwszy, jednocześnie, w nowej, chociaż tymczasowej przestrzeni
ekspozycyjnej efekty długotrwałych badań i poszukiwań naukowców w
„materialnej” postaci – wspaniałych dzieł, które zwykle pozostają
niedostępnymi, ukryte w cieniu wnętrz kościelnych i klasztornych czy w
magazynach muzeów. Dla Muzeum w Gliwicach oraz dla wszystkich miłośników
sztuki, którzy zagoszczą w jego progach jest to niezwykłe wydarzenie – mówi Anna Kwiecień, kurator wystawy.
Jest dla mnie wielkim zaszczytem
gościć te znakomite i jakże poruszające dzieła sztuki w naszym muzealnym
domu w Gliwicach, szczególnie, że większość z nich nie była dotąd
publicznie prezentowana w instytucjach świeckich, gdyż nadal pełnią swą
zasadniczą, sakralną posługę w kościołach, klasztorach i na plebaniach.
Dziękuję kuratorom i wszystkim osobom, które przyczyniły się do
powstania tej wyjątkowej ekspozycji – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.
Wystawa czasowa:
„Nieznane arcydzieła, nieznani mistrzowie. Malarstwo barokowe na Śląsku na nowo odkryte.”
Kuratorzy:
Andrzej Kozieł, profesor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego;
Anna Kwiecień, historyk sztuki, starszy kustosz Muzeum w Gliwicach.
Otwarcie wystawy: Piątek, 12 maja 2017, Willa Caro, godz. 17.00
Wstęp na wernisaż wolny, liczba miejsc ograniczona
Wystawa dostępna dla publiczności od 12 maja do 1 października 2017 r.
Organizator: Muzeum w Gliwicach
Za: http://www.muzeum.gliwice.pl/nieznane-arcydziela-nieznani-mistrzowie-malarstwo-barokowe-slasku-nowo-odkryte/
